10 تمرین مؤثر برای تندخوانی بهتر

اگر یک غول چراغ جادو امکان برآورده شدن سه آرزو به شما می‌داد شاید قدرت پرواز کردن و چند میلیارد پول از او می‌خواستید. اما عاشقانِ خواندن ، ممکن است یکی از آرزوهایشان این باشد که بتوانند مطالعه سریع با سرعت فوق بشری داشته باشند. این مقاله برای شما این آرزو را برآورده می‌کند و دیگر نیازی به غول ندارید! فقط لازم است عادت‌های بد مطالعه را کنار بگذارید و روش‌های جدید را انجام دهید. سعی کنید با کتابی که دم دست دارید یا مجله/روزنامه‌ای که در حال خواندنش هستید، شروع کنید. در این مقاله می‌خوانید:

خواندن یا حفظ کردن؟ مسئله این است!

مردم موقع مطالعه فشار زیادی به خودشان می‌آورند. مطلب برای مطالعه زیاد است و زمان، کم.  این مشکلی است که همه با آن مواجهیم. هر روز مطالب بیشتری یاد می‌گیریم و هر روز توده‌ی کتاب‌هایی  که باید خوانده شود، بیشتر و بیشتر می‌شود.  اما مشکل الزاماً زمان نیست. بلکه مشکل اینجاست که بخاطر تصورات اشتباه در مورد کتابخوانی، با کاراییِ کافی مطالعه نمی‌کنید.

شما باید بین  خواندن برای فهمیدن (Reading) و خواندن برای حفظ کردن (Study) تفکیک ایجاد کنید‌.

با تشخیص این تمایز، می‌توانیم تمارین تندخوانی را آغاز کنیم. تمارین شامل حذف عادتهای غلط و تقویت سرعت چشم، دقت چشم و وسعت دید خواهد بود که پیشنهاد می‌کنیم برای جا افتادن هر کدام در ذهنتان 3 روز زمان بگذارید. پس از حدود یک ماه خواهید دید چه تفاوتی در سرعت خواندن و افزایش درک مطلبتان رخ می‌دهد:

تمرین اول تندخوانی. با صدای بلند کتاب نخوانید – دهانتان را ببندید

در خواندن برای فهمیدن، لازم نیست خودتان را مجبور کنید که هر آنچه خوانده‌اید به یاد بیاورید. این باور غلط در مورد خواندن، از دوره‌ی مدرسه در ما شکل گرفته که تحت فشار قرار داشتیم که هر چیزی را که در کتاب‌های درسی می خواندیم حفط کنیم. ما همه‌ی کتاب‌ها را مانند کتاب درسی Study نمی‌کنیم. بلکه می‌خوانیم که بفهمیم. می‌خوانیم که کشف کنیم.

برای این کشف، صدای بلند مانع یادگیری خواهد شد چون ذهن شما به جای فهم مستقیم از طریق چشم، درگیر شنیدن صدایتان می‌شود و فرآیند فهمیدن طولانی می‌گردد. لقمه را دور دهانتان نگردانید و محتوای کتاب را مستقیم از چشم به مغزتان وارد کنید.

جالب است بدانید مغز در حالت نرمال می‌تواند ۴۰۰کلمه را در دقیقه پردازش کند ولی وقتی ما با سرعت مکالمه مطالعه می‌کنیم فقط ۱۵۰کلمه در دقیقه می‌خوانیم.

اما اگر بخواهیم مطلبی را حفظ کنیم، خواندن با صدای بلند اتفاقاً کمک می‌کند. چون استفاده از حواس پنجگانه برای حفظ کردن یک مطلب، قدرت را چند برابر می‌کند. همچنین خواندن با صدای بلند برای یک تمرین کلاسی، کار بسیار مفیدی است. چرا که حواس بقیه را جمع می‌کند و باعث تمرکز کلاس می‌گردد.

برخی افراد نیر برای اینکه دور و برشان شلوغ است از بلندخوانی استفاده می‌کنند. اگرچه سرعت مطالعه و درک مطلبشان را کم می‌کند اما از هیچ‌چیز نفهمیدن بهتر است!

یکی دیگر از عادت‌های نادرست مطالعه، ذهن‌خوانی است. یعنی اگر متنی را با صدای بلند نمی‌خوانیم، آن را در ذهن‌مان نیز نخوانیم. در واقع ما باید با دیدن متن، آن را مستقیم وارد ذهنمان کنیم.  شاید پذیرفتن اعتیاد به ذهن‌خوانی سخت باشد اما با دقت بیشتر روی خودتان، حتما متوجه این عدت غلط خواهید شد. برای ترک آن پیشنهاد می‌کنیم هنگام خواندن، با ریتم منظمی آدامس بجوید.

شما گاهی با باز و بسته کردن لب و دهان یک متنی را بلند بلند می‌خوانید اما گاهی دهانتان را می‌بندید ولی در ذهنتان این کلمات را می‌خوانید که البته باید از این مرحله هم فراتر روید و عادت ذهن‌خوانی را نیز علاوه بر بلندخوانی ترک کنید.

تمرین دوم تندخوانی. خیال‌پردازی انفعالی متوقف شود

هنگام مطالعه ما به هزاران موضوع دیگر فکر می‌کنیم که هیچ‌کدام از آن‌ها واقعا مورد موضوع مطالعه ما نیست. هدف ما باید این باشد که خیال پردازی بی‌فایده را به ذهن فعال تبدیل کنیم. این باعث می‌شود که ما انواع مختلف دانسته‌ها را به هم مرتبط کنیم. چیز‌هایی را که قبلاً می‌دانستیم و چیزهایی که به تازگی یاد می‌گیریم.

برقراری ارتباط به آسانیِ هدایت افکارتان به مسیر درست است.

به عنوان مثال فرض کنید یک مقاله در مورد هنر ایرانی می‌خوانید. به ذهنتان اجازه دهید پرسه‌ای به سفر سالِ پیش شما به اصفهان بزند. این ارتباط می‌تواند مثل نوعی چسب عمل کند و مطلب جدید به ذهنتان بچسبد.

برای رهایی از خیال‌پردازی انفعالی در هنگام مطالعه، آن‌ها را روی کاغذی کنار دستتان بنویسید تا دیگر در ذهنتان کار نکنند. امیدواریم که این مهارت کمک کند خیال پردازی فعال و ذهن خلاق، جای حیال پردازی انفعالی را بگیرد.

تمرین سوم تندخوانی. عبارت‌خوانی به جای کلمه خوانی

عادت غلط دیگری که امروز به آن می پردازیم کلمه خوانی است.

ما در اول دبستان یاد گرفتیم با کنار هم قرار دادن حروف ر، م، ض، ا، ن کلمه ای مانند رمصان را بخوانیم، بزرگتر که شدیم با دیدن کلمه رمصان بدون نیاز به اینکه بخواهیم حروف را کنار هم قرار دهیم، این کلمه را می خواندیم. و شاید الان اصلا متوجه نشده باشید که این کلمه را با صاد نوشتم!‌ چرا؟ چون دیگر مثل اول دبستان به حروف توجه نمی‌کنید.  اما این یادگیری ادامه پیدا نکرد تا ما بتوانیم چند کلمه را در کنار هم در یک لحظه ببینیم و بخوانیم و دیگر برای فهم عمقی مطالب درگیر کلمات نشویم. مثل الان که برای خواندن کلمه “رمضان” درگیر صاد و ضاد آن نبودیم و مفهوم را گرفتیم.

در واقع ما در همان مرحله کلمه کلمه خوانی و جزئی نگری در خوانش متوقف شدیم و متأسفانه به مرحله عبارت خوانی نرسیدیم. شما با این تمرین می‌توانید آرام آرام از مرحله کلمه‌خوانی عبور کنید و به عبارتخوانی برسید. عبارت خوانی باعث می‌شود توقفهای چشم کمتر، و در نتیجه دیرتر خسته شویم

با ترک عادت کلمه خوانی، و پاگرفتن عادت عبارتخوانی، خود به خود عادت ذهن خوانی هم ترک خواهد شد.

تمرین چهارم تندخوانی. چشم را از سرگردانی نجات دهید

حتما تا به حال با سرگردانی دید هنگام مطالعه مواجه شده‌اید. یعنی چشمتان بین خطوط و کلمات گم شده و مجبور شده‌اید مجدد از ابتدای پاراگراف مطالعه را شروع کنید. ما به این شروع دوباره “برگشت چشم به عقب” می گوییم. یعنی یک متنی را می‌خوانیم ، بین کلمات گم می‌شویم و دوباره از ابتدای صفحه یا پاراگراف مطالعه را از سر می‌گیریم.
مهم ترین دلیل رخ دادن این اتفاق عدم تمرکز می‌باشد. شما با انجام تمرین‌های افزایش تمرکز به راحتی می‌توانید قدرت فهم خود را تقویت کنید.

اولین قدم در افزایش تمرکز این است که خودتان بخواهید که متمرکز باشید یعنی اطرافتان ساکت باشد، تلفن همراه کنارتان نباشد و حواس تان کاملا جمع مطالعه باشد.
راه حل دوم برای جلوگیری از سرگردانی دید استفاده از یک قلم، نشانک و یا نوک انگشت سبابه هنگام مطالعه است. مطمئن باشید با خط بردن هم دقت و تمرکز شما بالا می رود و هم سرعت مطالعه‌تان افزایش می‌یابد.

طبق دلایل علمی هنگامی که نوک انگشتان، چشم و مغز با هم در ارتباط مستقیم باشند، تاثیر به‌سزایی در یادگیری خواهند‌ داشت.

یکی دیگر از دلایل بازگشت چشم به عقب ترس از نداشتن درک مطلب می‌باشد که این یک نگرانی بی‌مورد است چرا که شما می‌توانید یک بار بدون بازگشت چشم به عقب و کنار گذاشتن این ترس، درک مطلب خود را به امتحان بگذارید. ما امتحان کردیم که با ترک بازگشت چشم به عقب، درک مطلب 60درصد افزایش می‌یابد.

اگر متنی را نفهمیده‌اید، زود به عقب برنگردید. ادامه بدهید. در پایان بحث اگر همچنان ابهام وجود داشت، مجددا بخوانید.

دوره کردن ایرادی ندارد. خیلی هم خوب است و یکی از خواص تندخوانی همین دوره کردن‌های مداوم است. اما بازگشت چشم به عقب ممنوع است. متنی را که قبلاً خوانده‌اید  را مثلاً با کارت ویزیت یا تکه‌ای کاغذ بپوشانید تا این که به آن برنگردید. پوشاندن متنی که تازه خوانده‌اید باعث می‌شود دوباره آن متن را نخوانید. شاید استفاده از  این روش‌ها سخت و خجالت آور باشد اما کمکتان می کند عادت‌های مثبت مطالعه سریع را در خودتان  توسعه دهید .

تمرین پنجم تندخوانی. ظرف ذهن را برای محتوا خالی کنید

درمورد مطلبی که می‌خوانید، در ذهنتان یک هدف مشخص و یک احساس مسئولیت داشته باشید؛ این کار هم به سازماندهی ذهن شما و هم به تمرکزتان کمک می‌کند. با پرسیدن این سؤال از خودتان که «چرا من این مطلب را می‌خوانم» انتخاب بکنید که چه قسمتی را بخوانید، و از چه قسمتی بگذرید. برای مثال اگر شما بخواهید که دانشتان را در یک حوزه خاص بهبود بدهید، در یک زمینه خاص نسبت به امور دنیا یه روز شوید آن وقت می‌توانید مقالات علمی دو سال پیش را دور بیندازید. بعد از خودتان بپرسید چرا من به این اطلاعات نیاز دارم؟ این کار می‌تواند برای یک آزمون، یک جلسه یا حتی کمک به فرزندتان برای بهتر انجام دادن تکالیف مدرسه‌اش باشد.

تمرین ششم تندخوانی. پیش مطالعه داشته باشید – خواندن اجمالی

پیش مطالعه مطالب غیرتخیلی پیش از آن که واقعا شروع به مطالعه کنیم؛ با این کار ذهنیتی از موضوع متن به دست می‌آوریم و همین‌طور می‌فهمیم کدام بخش‌ها مرتبط و جالب هستند.  ابتدا چند بند ابتدایی مقدمه را بخوانید تا ذهنیتی در مورد موضوع مقدمه داشته باشید. بعد تیترهای فرعی، عنوان‌ها و زیرعنوان‌ها که معمولاً بزرگتر و با فونت بولد نوشته می‌شوند بخوانید. در آخر هم جمله اول از هر بند (پاراگراف) را بخوانید تا قضاوت بهتری در مورد موضوع هر بخش داشته باشید.

پیش مطالعه اطلاعاتی درباره زمینه متن در اختیار شما می‌گذارد و در نتیجه به شما  کمک می‌کند متن را سریع‌تر بخوانید و بفهمید و در عین حال تمایل شما را برای برگشتن به متن و دوباره خواندن آن کم می‌گند. وقتی شما اطلاعاتی درباره‌ی زمینه‌ی متن دارید، لازم نیست به طور پیوسته متن را بازخوانی بکنید که مطمئن شوید آن را  به درستی فهمیده‌اید یا نه . فقط پیش مطالعه بخش زیادی از اطلاعات کلیدی متن در واقع ۴۰%) را در اختیار شما می‌گذارد. بقیه کتاب، جزئیات و توضیحات است

تمرین هفتم تندخوانی. شروع و پایان از میان سطرها

برای غلبه بر زمزمه کردن ، این تمرین خیلی مناسب است. چون چشمانتان روی قسمت سقید رنگ بالای خطوط است. با این کار شما نیمه بالایی حروف را می‌بینید و بدون این که روی خود کلمات متمرکز شوید،‌بخ آسانی آن را درک می‌کنید. نکته اصلی در این تکنیک این است که با نگاه کردن از روی کلمات عبور کنید و بگذرید تا مفهوم کلی را متوجه شوید. اگر شما به طور مستقیم به خود کلمات نگاه نکنید، می توانید این تکنیک را با کارآیی بیشتری اجرا بکنید.  اما خواندن حاشیه‌ای به طور مستقیم از وسعت دید استفاده می‌کند. برای خواندن حاشیه‌ای لازم است تا چشم‌تان حدود ۱٫۵تا۲ سانتر متر جلوتر از ابتدای خط را نگاه کند. بعد قبل از این که به پایان سطر برسید، ۱٫۵ تا ۲ سانت قبل از انتهای خط خواندن را متوقف کنید.

با انجام این کار شما با استفاده از وسعت دید می‌توانید ابتدا و انتهای سطر را ببینید. با عدم تمرکز  بر روی همه  واژه‌ها ، تعداد مکث و شروع شما هنگام نگاه کردن به سطرها کمتر می‌شود. اگر چشمان شما ۷ یا ۸ بار در هر سطر مکث می‌کند  و شما بتوانید آن را به فقط  یک بار برسانید، سرعت کلی  می‌تواند تا ییش از ۱۰درصد افزایش پیدا کند. این ممکن است برای برخی غیرممکن به نظر برسد. قبل از این که عادت کنید خواندن یک سطر  را از جایی بعد از محل شروع واقعی آن  در صفحه شروع کنید، دو خط موازی عمودی را به فاصله ۱٫۵ سانت از ابتدا سطر و انتهای سطر بکشید.با این کار شما دقیقا می دانید حرکت چشم‌تان را  از کجا شروع کنید و به کجا خاتمه دهید بازآموزی مهارتی که شما قبلاً داشتید ممکن است مأیوس کننده باشد اما به این کار ادامه دهید.  بعد از این که در مهارتی پبشرفت کردیم، این طبیعی است که گاهی در آن مهارت ضعیف شویم . پاداش هایی که بعداً دریافت می‌کنیم، ارزش مأیوس شدن در این برهه را دارد!

تمرین هشتم. حرکت استانداردی برای چشم خود تعیین کنید

باید سعی کنید یکی از این مدل‌ها را برای نشانک یا انگشت سبابه دست و به پیروی از آن، چشمتان تعیین کنید. این تمرین نیز باعث می‌شود درگیر کلمات نشوید و مفاهیم را در میان این حرکات کشف کنید. ما در تندخوانی و تمرین‌های تندخوانی هدفمان این است که مطالعه و فهمیدن، از سیستم خوانش افقی به سیستم فهمیدن بصری-عمودی تغییر پیدا کند. با این تمرین پیشرفت خوبی در این زمینه خواهید داشت.

تمرین نهم. ,وسعت دید

خوب است که این ستاره پرینت بگیرید و آن را در فاصله 9-12 سانتی‌متری بینی‌تان قرار دهید. سپس خطوط این ستاره را طبق جهت فلش‌ها با چشم‌هایتان پیش ببرید. آرام حرکت کنید به طوری که مطمئن شوید چشم، تمام مسیر خط را طی می‌کند و پرش ندارد.

این تمرین برای وسعت دید بسیار مناسب است. مانند یک ورزش عضلانی تاثیر مستقیمی روی عضلات چشم دارد.

این تمرین باید روزانه و هربار 3مرتبه انجام شود بنابراین توصیه اکید ما این است که آن را پرینت بگیرید و درجایی قرار دهید که در زندگی روزمره جلوی دیدگانتان باشد و تلنگری شود که روزی 3 بار به مدت یک هفته انجام شود. موفق باشید!

تمرین دهم. ارتباط بین دو نیمکره را تقویت کنید

تمرین برای تقویت دو نیمکره مغز بسیار است و ما در مقاله‌ای مفصل‌ به آن پرداخته‌ایم.

تمرین روزانه و مستمر و مطالعه بیشتر

اگر شما روزانه حداقل 30 الی 60 دقیقه از وقت‌تان را برای انجام تمرین‌های تندخوانی آزاد کنید، بدون شک پس از گذشت 4 هفته سرعت مطالعه‌تان به دو برابر سرعت اولیه می‌رسد. شاید این‌طور به نظر برسد که انجام تمرین‌ها کمی زمان‌بر است اما همواره این نکته را به یاد داشته باشید که اگر امروز برای یادگیری این مهارت وقت بگذارید در آینده نه تنها چندبرابر در وقتتان صرفه‌جویی می‌شود بلکه با خواندن کتاب‌های بیشتر موفقیت بیشتری را در زندگی و  شغل خود پیدا خواهید کرد.

به یقین می‌توان گفت که مهمترین مولفه برای تندخوان شدن تمرین روزانه، مستمر و مطالعه بیشتر است.

یکی از راهکارهایی که می‌تواند در افزایش سرعت مطالعه‌ شما نقش بسزایی داشته باشد، این است که تمرین‌ها را در یک زمان و مکان مشخصی انجام دهید. در این‌صورت پس از گذشت چند روز مغز شما با قرارگرفتن در آن موقعیت به انجام تمرین‌ها تمایل پیدا می‌کند و مسلما بازدهی بالاتری خواهد داشت.
از دیگر مواردی که می‌تواند کمک کننده‌ی شما در افزایش سرعت مطالعه‌تان باشد این است که خودتان را بزرگترین رقیب خود بدانید، به این معنی که سعی‌ کنید هرروز نتیجه تمرین هایتان و رکورد مطالعه‌تان بهتر از روز قبل باشد.

از این که تا اینجا وقت گذاشتید و این مقاله درباره تمرینهای تندخوانی را خوانید از شما تشکر می‌کنم و قول می‌دهم با به کارگیری این دو توصیه (تمرین مستمر و رقابت با خود) پس از گذشت حداکثر دو ماه، تندخوانی به سبد مهارت‌های شما افزوده می شود. این نکته را به یاد داشته باشید که هیچ گاه شتاب‌زده عمل نکنید، تمرین پیوسته و مداوم راز موفقیت شماست. چون باعث ایجاد عادت کتابخوانی در شما می‌شود.

بسته آموزشی قدرت مطالعه به عنوان کاملترین دوره آموزش مهارت‌های مطالعه،  10 مهارت مطالعه را در 5هفته به شما آموزش داده می‌شود و در نهایت می‌توانید محتوا و اثر جدیدی در دنیا خلق کنید. آیندگان منتظر شما هستند…حرکت کنید