چگونه کودک کتابخوان تربیت کنیم؟ راهکارهایی برای کتابخوان کردن فرزند از نوزادی تا 6 سالگی

در این نوشته ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهیم که کتاب خواندن در کودکی چه تاثیر متفاوتی با سنین دیگر دارد؟
سپس راهکارها و ایده‌ کاربردی و جذاب به شما پیشنهاد می‌کنیم تا کتاب خواندن را برای کودک تان به تجربه‌ای لذت‌بخش و دائمی تبدیل کنید.
و درنهایت از آن جایی که انتخاب کتاب برای دوران خردسالی بسیار حساس و دشوار است دست شما را برای انتخاب کتاب مناسب می‌گیریم.

هیچ‌وقت برای لذت بردن از کتابخوانی همراه با کودکان زود یا دیر نیست. اگر پدر و مادری هستید که دوست دارید کودک کتابخوان داشته باشید باید از نوزادی به فکر بیفتید. هدف ما هم‍ین است که برای تشویق کودک تان به مطالعه، شما را راهنمایی کنیم تا به روش‌هایی جذاب برسید.
پرورش فرزند کتابخوان، شما و فرزندتان را وارد سفری می‌کند که هیچ‌گاه به اتمام نمی‌رسد. امیدواریم این نوشته به شما کمک کند تا سفر خوبی داشته باشید. نقطه شروع این سفر نوزادی است. از وقتی کودک تان پا به دنیا می‌گذارد تا قبل از رفتن به مدرسه، زمان ارزشمندی بین والد و کودک وجود دارد که فرصتی طلایی است برای آغاز داستان زندگی انسانی کتابخوان.

اهمیت کتابخوانی در خردسالی

خاطره‌ای پنهان اما ماندگار با کتاب

وقتی کودک تان هنوز نوزاد است آن‌قدر مشغول برطرف کردن نیازهای جسمانی‌اش هستید که فرصت محدودتری برای کارهایی مثل کتاب خواندن دارید و شاید فکر کنید نوزاد درکی از کتابی که برایش می‌خوانید، ندارد. اما حافظه‌‌هایی به اسم حافظه پنهان وجود دارند که از دوره نوزادی ثبت می‌شوند و در طول زندگی، بدون آن‌که خودمان هم بدانیم در اعصاب ما پردازش می‌شوند و نتیجه آن در رفتار ما وارد می‌شود. اگر خاطره مفهومی نوزادتان از کتاب خواندن در این حافظه پنهان تکرار شود، کودک از مدل ذهنی برخوردار خواهد شد که در آن کتاب و مطالعه از جایگاهی رفیع برخوردار است. هر فعالیتی در حین مطالعه با فرزندانتان در این سال‌ها انجام دهید،‌ فرهنگ مطالعه را تا آخر عمر در او نهادینه کردید.

گسترش دایره واژگان

از دیگر فواید کتاب خواندن از نوزادی رشد زبانی و گسترش دایره واژگان آنهاست. تحقیقات نشان می‌دهد تعداد کلماتی که به یک نوزاد گفته می‌شود فارغ از اینکه معنای آن‌ها را درک کند یا نه، تأثیر مستقیمی بر مهارت‌های زبانی و گفتاری او دارد. اگر از همان نوزادی کتاب خواندن برای کودک تان را شروع کنید و مستمر ادامه دهید، هنگام ورود به مدرسه چیزی حدود یک میلیون کلمه بیشتر از کودکان دیگر می‌داند.

کنترل احساسات

از 3 سالگی به بعد خواندن کتاب به کودک کمک می‌کند سکان زندگی‌‌اش را در دست گیرد و احساسات و رفتارهایش را بهتر کنترل کند. کتاب ها در دنیا را به رویش می‌گشاید، او را با دنیای واقعی آشنا می‌کند و در نهایت برای ورود به مدرسه کاملا آماده می‌شود.

7ایده خلاقانه برای تشویق کودک کتابخوان

1-بلندخوانی

خواندن برای یک نوزاد مثل این است که برای خودتان کتاب می‌خوانید؛ او فقط تُن صدای شما را می‌شنود و همین تُن صدا برای او مهم است. راحتی، نزدیک او نشستن، ارتباط چهره به چهره، توجهی که به او می‌کنید و حتی حسی که آ‌ن‌ها از لذت بردن خودتان، دریافت می‌کنند همه این‌ها اهمیت بسیار زیادی در او دارند.

2-مطالعه با حس!

در این سنین تمام حواس کودک باید با کتاب خواندن درگیر شود. صدای شما به عنوان والد، احساس ورق زدن کاغذها و دیدن تصاویر کتاب برای کودک لذت بخش است. هنگام کتابخوانی با کودکان نوپا به آن‌ها کمک کنید که تصاویر، بافت‌ها، سطوح مختلف و صفحات کتاب را لمس کنند.کتاب هایی را انتخاب کنید که بافت‌های مختلف و اجزای برجسته‌ای دارند.
وقتی کودک شما توانست کنترل خوبی با دستانش داشته باشد بازی با کتاب های مقوایی و حتی پاره کردن کاغذها برای او برابر است با مطالعه.
کتاب های پارچه‌ای هم ایده خوبی است زیرا مطالعه را با حس لامسه پیوند می‌زند و دیگر لازم نیست نگران پاره شدنشان باشید!

3-همه جا کتاب

وجود کتاب در زندگی روزمره فرزندتان، روی تخت خواب، کنار وسایل بازی‌اش و هرجا که جلوی چشم اوست، حتی هنگام حمام (کتاب های حمام ایده های خوبی برای نوزادان هستند) به او می‌آموزد که کتاب بخش طبیعی و ارزشمند زندگی اوست. حتی برای مهمانی و بیرون رفتن‌ها که معمولا کودک دوست دارد اسباب بازی‌اش را با خود همراه کند، کتابی هم به همراه داشته باشد.

4-کتاب بازی!

تجربه کتاب خواندن را به یک تجربه هیجان‌انگیز و اکتشافی و خنده‌دار مثل بازی درآورید. خواندن کتاب در خانه باید مثل اکتشاف و ماجراجویی باشد. هنگام خواندن کتاب از خودتان و کودک شخصیت بسازید. در حین خواندن مسخره‌بازی در‌آورید، گاهی اوقات کودکان از مسخره‌بازی‌های حین مطالعه بیشتر از خود آن لذت می‌‌برند.
می‌توانید از کودک بخواهید بعد از مطالعه کتاب نقش شخصیت‌های داستان را بازی کند. گذشته از این‌ها، کتاب هایی وجود دارند برای دوربری کردن با قیچی. ارتباط دست و مغز و کتاب برای تقویت قوای کتابخوانی کودک بسیار مفید است.

5-کتاب های مصور

همه بچه‌ها بلدند بخوانند حتی قبل از مدرسه. چگونه؟ با خواندن کتاب های مصور.
در نوپایی آگاهی کودک شما از دنیا در حال افزایش است و کتاب های مصور به افزایش آگاهی او کمک می‌کنند. خواندن کتاب های مصور برای کودکان ساده است. هربار که تصویر جدیدی باز می‌شود از او بپرسید: در این صفحه چه می‌بینی؟ فکرمی‌کنی چه اتفاقی می‌افتد؟

6-زمان مناسب کتاب خواندن

داشتن برنامه‌ای منظم در هر شب برای مطالعه خیلی عالی است.
هر شب زمانی متمرکز برای فرزندتان، همراه با خواندن کتاب و کمی گفتگو راجع به آن اختصاص دهید. اما اگر می‌خواهید او را کتابخوان کنید وسط روز هم از کتاب خواندن غافل نشوید. بهتر است زمان‌هایی که مرده هستند را با کتاب خواندن احیا کنید. مثل منتظر ماندن تا شروع یک برنامه تلوزیون، آماده شدن غذا، مطب دکتر و… پس همیشه کتابی همراهتان داشته باشید.

7-نقش اصلی شما

به عنوان آخرین نکته لطفا حواستان باشد که هرگز چیزی را به کودک تان تحمیل نکنید. روی نکات مثبت تاکید کنید و هیجان را به کتاب‌خواندن تزریق کنید. وظیفه اصلی شما در این سنین لذت‌بخش کردن مطالعه است.

چه کتاب هایی را با کودکان خردسال بخوانیم؟

ویژگی کتاب های مناسب این سنین

به طور کلی کتاب ها باید سرگرم‌کننده و جذاب باشند. کتاب های مقوایی یا پارچه‌ای، کتاب های مصور با جزئیات و طراحی خوب، کتاب های حیوانات و کتاب های تعاملی نمونه‌ای مناسب از کتاب های سنین نوزادی تا قبل از دبستان هستند.

معرفی چند نمونه کتاب خوب

1-3 سال :
مجموعه می‌می‌نی/ نشر افق
مجموعه دالی بازی / نشر کتاب های نردبان

3-5 سال:
مجموعه بچه باهوش / نشر کتاب پارک

5-7 سال:
مجموعه قصه‌های ریزه میزه / نشر داستان جمعه

مجموعه علوم بزرگ برای بچه‌های کوچک / انتشارات شهر قلم