۱۵ روش خلاصه نویسی کتاب و داستان

مطلبی را از آقای مهدی کفاش داستاننویس و منتقد ادبیات داستانی خواندم که خلاصه اش را برایتان می نویسم:
ریویو نویسی یا خلاصه نویسی (انگلیسی: Review) یا به قول ایشان: مقالهمروری یا به زبان خودمان: چقدر با این کتاب حال کردی؟!
استقبال کمسابقه مردم برای خرید کتاب داستان و خصوصاً رمان و از طرفی حجم وسیع انتشار رمان خارجی باعث می شود که ایشان تحقیقات میدانی کنند تا علت را جستجو کنند. و به این نتیجه میرسند که مردم بیشتر بر اساس توصیههای دوستان و آشنایانشان و یا معرفی شبکههای مجازی با کتاب آشنا میشوند و آن را میخرند و پیچیدگی و سخت خوانی نقدها، سردر نیاوردن، سر راست نبودن، طولانی بودن نقدها، حوصله نداشتن، عدم اعتماد به منتقدین به خاطر وابستگی به جریانات رسانهای و باندهای ادبی یا سیاسی و … باعث شده تا کسی این روزها نقد کتاب نمی خواند!
اما راه حل از نظر ایشان review همان مقاله مروری است! از قدیم گفته اند «همه چیز را همگان دانند.»
خلاصهنویسی یا مقاله مروری چیست؟
مقالات مروری، همان حلقه مفقود شده میان دنیای نشر، نویسنده و خواننده است. مقالات مروری یا همان review ها، جایی است که سیستم ارزشگذاری جمعی خوانندگان حرفهای، بنابر سلایق و علایق خود میتواند عیار یک اثر داستانی و رمان را مشخص کند. مقالات مروری قید و بندهای نقد ادبی را ندارد و نیاز نویسنده آن بیش از علم به نظریات ادبی، داشتن شم قوی و حساسیت و ذوق هنری است. برای نوشتن مقالات مروری حتی رعایت نثر معیار و نگارش ادبی هم آنچنان مورد نظر نیست زیرا لحن مقالات مروری صمیمی و در عین حال صریح است.
در سه کلمه بخواهیم بگوییم: ۱. اطلاعرسانی ۲.توصیف ۳.ارزیابی
به نظر من، خلاصهنویسی (Review) دقیقاً همان کاری است که سرآشپزهای مشهور در دنیا انجام میدهند، یعنی مزه کردن غذای رستورانهای مختلف و امتیاز دادن به مزه و طعم غذاهای آنها و سنجش با طعم اصیل آن غذا که در ذائقهشان دارند. واقعیت این است که سرآشپزهای مشهور خودشان شخصاً به همه رستورانهای درجه یک، دو، سه و ممتاز سر نمیزنند. این سرآشپزها را در مرحله امتیاز دادن و انتخاب درجه ممتاز غذا میبینیم.
تفاوت خلاصه نویسی با نقد کردن
تفاوت خلاصهنویسی (Review) با نقد این است که Review نویسان کسانی هستند که نقش واسطه را برای بنگاههای نشر ایفا میکنند و از طرفی به دلیل نظرات صریح و بیغل و غش و با کمترین میزان پیچیدگی (به خلاف نظرات منتقدان!) حرفشان را حتی مخاطبین عادی هم درک میکند و بر اساس نظراتشان حاضر به پرداخت هزینه خرید کتاب است. نویسنده میتواند نسبت به نظریات منتقدین بیتفاوت باشد یا با نقد آنها مخالفت کند، اما نمیتواند نسبت به مخاطبین عمومی و نمایندگانشان یعنی «Review نویسها» بیتفاوت باشد.
به نظرم در شکل خوشبینانه، شبکههای اجتماعی میتواند موجب رشد کتابخوانی شوند به شرط اینکه به جای فقط کپی – پیست کردنِ نظرات دیگران، خود نیز صاحب نظر باشیم. Review نویسی یکی از روشهای خلاقانه اظهار نظر است که حتی میتواند برای نویسنده Review، شهرت و ثروت به دنبال داشته باشد.
۱۵ سوال که خلاصه نویسی ها، به آن پاسخ میدهند:
- جایگاه این کتاب تازهمنتشرشده در میان کتابهای مشابهِ دیگری که پیش از آن انتشار یافته بودند چیست؟
- آیا از حیث درونمایه، نوع شخصیتپردازی، شیوهی روایت و… بین این اثر و آثار نویسندگانِ همعصرِ این داستاننویس میتوان مشابهتی دید؟
- این کتاب در مجموعه آثار خودِ نویسنده چه جایگاهی دارد؟
- آیا این نویسنده توانسته است سبک داستاننویسیِ خود را متحول کند و به شیوهای نو داستان بنویسد؟
- سبک نویسنده تا چه حد با موضوع داستانهایش همخوانی دارد؟
- آیا او همچنان به موضوعاتی میپردازد که در مجموعه داستانهای قبلیاش در کانون توجه او قرار داشتند، یا به تأسی از تحولات فرهنگیِ جامعه و ظهور مسائل اجتماعیِ جدید، توجه خود را به موضوعات معاصر و مرتبط با زندگی متأخر معطوف کرده است؟
- آیا داستانهای کتاب از کشش و تعلیق لازم برای علاقهمند کردن خواننده برخوردارند یا نه؟
- آیا میتوان شخصیتهای این مجموعه داستان را با شخصیتهای سایر آثار نویسنده مقایسه کرد؟
- آیا میتوان گفت یک اثر ادبی دیگر (از نویسندهای دیگر) منبع کار این داستاننویس بوده است؟
- شخصیتهای داستانهای او بیشتر از کدام گروه اجتماعی یا از چه سنخی هستند؟
- چه تیپ خوانندهای با چه ذائقهی ادبیای احتمالاً از این داستانها لذت خواهد برد؟
- آیا انتشار این کتاب جدید، در کارنامهی ادبی نویسنده نشاندهندهی حرکتی به جلو (یک دستاورد) است یا بیشتر حکایت از درجا زدنِ او دارد؟
- آیا طرح روی جلد کتاب، مضامین اصلی آن را بازمیتاباند یا خیر؟
- آیا گروه سنیِ خاصی، مخاطب داستانهای این مجموعه هستند؟
- در یک جمعبندی کلی، مزیتها و ضعفهای این کتاب چه هستند؟

درباره سید محمد حسینی
معمولا من را با یک کت در حال خواندن یک کتاب یافت میکنید! به طور متوسط هفتهای 5 کتاب میخوانم و آرزویم این است که به مردم کمک کنم با خواندن کتاب به افرادی بیرقیب، مستقل و پولدار تبدیل شوند.
نوشته های بیشتر از سید محمد حسینیچگونه کتاب بخوانیم
ارسال رایگان به سراسر ایران
تعداد صفحه: 424
جلد:سخت
کتاب صفر تا صد تندخوانی (نسخه چاپی)
برای سفارش تعداد بالا، با دفتر مرتا تماس بگیرید
اورژانس هدفگذاری (فیلم ضبط شدهی وبینار)
سرفصلها
- خودآگاهی
- هدف آگاهی
- اصلگرایی
- غلبه بر اهمال کاری
- بهبود عملکرد
- عادت سازی
دیدگاهتان را بنویسید