10 روش انتخاب کتاب خوب

به‌عنوان یک کتاب‌خوان حتماً تجربه کرده‌اید که گاهی انتخاب کتاب از بین گزینه‌های متعدد می‌تواند گیج‌کننده باشد. آیا کتابی که انتخاب می‌کنید باید برنده جایزه باشد؟ باید از لیست پرفروش‌ها باشد؟ برای انتخاب کتاب باید به حرف دل عمل کرد؟ بعد از انتخاب، چطور بفهمید که ارزش خواندن دارد؟

درک می‌کنیم که انتخاب کتاب اشتباه چه حسی دارد و حتی ممکن است برای خواندن کتاب‌های بعد بی‌انگیزه ‌شوید. برای پیشگیری از این موقعیت و داشتن احساس رضایت از متنی که می‌خوانید، در این مقاله برایتان یک دستورالعمل ساده قرار دادیم که شما را در انتخاب کتاب­های بعدی راهنمایی می‌کند.

نشانه یک کتاب خوب این است که هربار آن را می‌خوانید تغییر کنید و چیزی تازه بیابید
اندرسون کوپر

کتابی را انتخاب کنید که دوستش دارید

شاید این توصیه برای شروع عجیب باشد، زیرا به نظر واضح است، اما درواقع نه!

افراد بسیار زیادی اجازه می‌دهند انتخاب کتاب‌هایشان بر اساس سلیقهٔ دیگران هدایت شود. آنها خود را به فهرست‌های پرفروش یا کتاب‌هایی که در رسانه‌های اجتماعی، مشهور می‌شوند محدود می‌کنند یا فقط می‌خواهند کتاب‌هایی را بخوانند که بقیه می‌گویند مناسب است.

اما مسئله این است که لباسی که به یک فرد می‌آید ممکن است به تن فرد دیگری زیبا و برازنده نباشد. در مورد معرفی کتاب هم همین است. کتابی که برای شخصی لذت‌بخش و اثرگذار بوده است، لزوماً برای شما هم این نتیجه را نخواهد داشت.

ساموئل جانسون فیلسوف و نویسنده قرن هجدهم، خواندن کتاب‌هایی را پیشنهاد می‌کند که از آن لذت می‌برید:

اگر شما به جایی رسیده­اید که فکر می‌کنید مجبورید کتاب‌هایی را بخوانید که هیچ علاقه‌ای به آن‌ها ندارید یا از کتابی که همیشه می‌خوانید خسته شده‌اید، به دنبال موضوعات دیگری بگردید. کتاب‌هایی که شما را شاد کند، به شما روحیه ببخشد و جملات آن ذهن و روح شما را تازه کند.

با گزینه‌های بسیار زیادی که وجود دارد، هر خواننده می‌تواند کتابی را پیدا کند که مطابق با ترجیحات خودش باشد. اما چگونه همه کتاب‌ها را غربال کنیم که به کتاب درست برسیم؟ راه‌هایی در ادامه مطلب هست…

کتاب‌هایی انتخاب کنید که به سوال‌های شما پاسخ می‌دهند

‌‌‌‌‌وقتی سؤال‌های زیادی ذهن شما را آزار می‌دهد، وقتی نیاز به کمک دارید و دستتان از همه‌جا کوتاه است، کتاب بهترین انتخابی است که می‌توانید داشته باشید. کتاب‌ها نه‌تنها می‌توانند پاسخ سؤالات شما را بدهند بلکه می‌توانند در زندگی شما تغییر ایجاد کنند.

شما باید بر اساس نیازها و دغدغه‌های ذهنی­‌ای که دارید به کتاب­‌ها بیندیشید و آن‎ها را برای رفع تشنگی‌تان انتخاب کنید.

قبل از انتخاب کتاب و درست‌کردن لیستی از کتاب‌ها، باید لیستی از سؤالات را داشته باشید و بعد ببینید کدام کتاب‌ها بهترین جواب‌ها را به این سؤالات می‌دهند.

لیست سؤالات انتخاب کتاب بر اساس خودشناسی

• نقاط ضعف خود را بنویسید. آیا راهی برای بهبود آنها وجود دارد؟
• درباره خودتان چه احساسی دارید و دوست دارید به چه فردی تبدیل شوید؟
• چه موضوعاتی وجود دارند که دوست دارید بیشتر راجع به آن بدانید؟
• در چه زمینه‌هایی نیاز دارید که مهارت خود را پرورش دهید؟
• چطور می‌توانید کار خود را بهتر انجام دهید؟
• چرا به دنبال کتاب هستید؟
• چه کتابی بوده که شما چند ماه را با آن گذرانده‌اید و از محتوای آن لذت ببرید؟
• دوستان و اطرافیانتان شما را با چه نقطه قوتی می‌شناسند؟ با چه کتاب­هایی می‌توانید آنها را بهتر کنید؟
• به چه حرفه‌ای علاقه دارید؟ چه چیزهایی باید بخوانید تا برای آن حرفه آماده شوید؟
• چه سؤال‌هایی از دنیا و پیرامون‌تان دارید؟ در چه کتابی باید به دنبال حقیقت بگردید؟
• در چه زمینه‌هایی به منبع وحی و الهام نیاز دارید؟
• چه کتاب­هایی در زندگی شما تغییر ایجاد کرده است؟

البته شما با پاسخ به این سؤال‌ها به کتابی نخواهید رسید، بلکه به یک خودشناسی دقیق درمورد نیازهای خودتان می‌رسید و حالا وقت کتابگردی است. باید بروید در دنیای کتاب‌­ها تا کتاب­‌هایی که دوست دارید خودشان برایتان چشمک بزنند.

لیست سوالات انتخاب کتاب بر اساس علایق

در بخش قبلی، سوالاتی را خواندید که در مورد دغدغه و نیاز شخصی‌تان بود. اما سوالات این بخش به یافتن علاقه مندی مطالعاتی‌ شما کمک می‌کند:

1. چه ژانری از کتاب‌ها را دوست دارید؟ علمی تخیلی، ماجراجویی، رازآلود، غیرداستانی، تخیلی، تخیلی واقع گرایانه؟
2. چه نویسندگانی را دوست دارید؟ درباره کتاب‌های نویسندگانی که در گذشته از آنها لذت برده‌اید تحقیق کنید. این احتمال وجود دارد که از کتاب‌های دیگری که نویسنده نوشته است هم لذت ببرید.
3. آیا کتاب خاصی وجود دارد که بخواهید آن را امتحان کنید؟ اگر وجود دارد، کتاب را جستجو کنید و خلاصه آن را بخوانید. این به شما کمک می کند تصمیم بگیرید که آیا کتاب برای شما مناسب است یا خیر.
4. آیا از بین فیلم‌ها یا سریال‌های مورد علاقه شما موردی هست که بر اساس کتابی نوشته شده باشد؟ احتمالا خواندن کتاب لذت مضاعف از دیدن آنها به شما می‌دهد.
5. علایق شما چیست؟ با استفاده از کلیدواژه همه سرگرمی‌ها و مسائل مورد علاقه‌تان به سمت کتاب‌هایی که در همان حال و هوا و موضوعات نوشته شده اند بروید. مثلا اگر خیلی اهل فوتبال هستید می‌توانید کتاب‌هایی که روایت فوتبال یا سرگذشت بازیکنان مشهور یا فلسفه فوتبال را پیدا کنید و بخوانید.

یک لیستِ خواندنِ شخصی ایجاد کنید

آیا لیست مطالعه دارید؟ ممکن است فقط حاوی 5 تا 10 کتاب باشد که می­خواهید زمانی بخوانید و در مورد آن کنجکاو هستید. اسم کتاب‌هایی که در جاهای مختلف دیده یا شنیده­اید یا به نظرتان جالب آمده است را در این لیست وارد کنید.

یکی از راهبردهای انتخاب کتاب با استفاده از فهرست مطالعه‌تان، می‌تواند فکرکردن به این باشد که چه کتابی از بین آنها در این دوره زمانی خاص به زندگی شما مرتبط و برایتان مناسب خواهد بود. باتوجه‌به خلق­‌وخو، سطح استرس، سطح مشغله، زمینه‌های کنجکاوی و علاقه در آن دوره خاص از زندگی خود می­‌توانید برخی از کتاب­‌های لیستتان را انتخاب کنید.چگونه یک رمان خوب انتخاب کنیم + لیست رمانهای خوب

این نیازها همیشه در حال تغییر هستند. سعی کنید به نیازهای طبیعی خود گوش دهید و کتابی را انتخاب کنید که بیشتر با این نیازها سازگار باشد.

ژانر کتاب مورد علاقه خود را کشف کنید

آیا از داستان‌هایی لذت می‌برید که به شما هیجان و سرعت زیادی در خواندن می‌دهند یا ترجیح می‌دهید به‌آرامی در سطور حرکت کنید و در توصیفات کتاب غرق شوید؟ آیا شما طرف‌دار طنز تاریک یا کمدی هستید؟ آیا کتابی می‌خواهید که حالتان را خوب کند یا برعکس، کتابی که شما را وحشت‌زده کند یا به ماجراجویی ببرد؟ آیا داستان موردعلاقه شما با نثری پرزرق‌وبرق و فاخر روایت می‌شود؟ یا زبان ساده دارد؟

یکی از راه‌های محدودکردن گزینه‌های خواندن این است که در نظر بگیرید کدام ژانرها برای شما جذاب‌تر هستند.

هنر، زندگینامه، کسب‌وکار، کلاسیک، آشپزی، کارآگاهی، فانتزی، تاریخی، وحشت، طنز و کمدی، خاطرات، رازآلود، غیرداستانی، فلسفه، شعر، روان‌شناسی، دینی، عاشقانه، علوم، علمی تخیلی، خودیاری، ورزش، دلهره‌آور، سفر و…

به لیست ژانرها نگاهی بیندازید. یکی را انتخاب کنید که علاقه‌تان را قلقلک دهد و اجازه دهید شما را در مسیر خواندن بیندازد.

نقشه راهنمای انتخاب کتاب

سرعت حرکت: کتاب چقدر سریع پیش می‌رود؟

شخصیت‌پردازی: نویسنده چگونه با شخصیت­ها برخورد می‌کند؟ آیا این کتاب شخصیت­محور است یا اتفاق محور؟

خط داستانی: جهت­گیری طرح چیست؟ بسیار پیچیده؟ الهام‌بخش؟ سبک و تعلیقی؟

تم کلی و لحن: حال و هوای کتاب چگونه است؟ آیا دل­انگیز است؟ هیجان­انگیز؟ تاریک؟ فلسفی؟ عجیب‌وغریب؟

سبک: چگونه می‌توان سبک نگارش نویسنده را توصیف کرد؟ محاوره­ای؟ شاعرانه؟ پیچیده؟ ساده؟

یکی از کتاب‌هایی که قبلاً خواندید و خیلی دوست داشتید را در نظر بیاورید. سعی کنید با استفاده از این موارد و اصطلاحات توصیفش کنید. این کار باعث می‌شود تصویر روشنی از ترجیحات خود پیدا کنید و به شما زبانی می‌دهد تا سلیقه خود را بهتر بشناسید. چه دنبال رمان باشید و چه کتاب غیرداستانی، اکنون می‌توانید دقیق‌تر سراغ انتخاب کتاب بعدی بروید.

در مورد لیست خواندن نویسندگان مورد علاقه خود تحقیق کنید

این احتمال وجود دارد که از آنچه آنها توصیه می‌کنند خوشتان بیاید. این فهرست را در جایی ثبت کنید؛ به این ترتیب می‌توانید ببینید از بین آن‌ها چه کتاب‌هایی را قبلاً خوانده‌اید و چه کتاب‌هایی را واقعاً می‌خواهید بخوانید. به زودی در پیج اینستاگرام مرتا از لیست کتاب‌های موردعلاقه نویسندگان بزرگ پست خواهیم گذاشت.

مثلا گابریل گارسیا مارکز که خود نویسنده مشهوری است و برنده جایزه نوبل، در کتابِ اتوبیوگرافی‌اش، «زنده‌ام که روایت‌ کنم»، به آثاری اشاره می‌کند که به ذهنِ او شکل دادند: «کوه جادو» توماس مان، «مردی با نقاب آهنین» آلکساندر دوما، «اولیس» جمیز جویس، «خشم و هیاهو» ویلیام فاکنر، «ادیپ شهریار» سوفوکل، «کلبه عمو تام» هریت بیچر استو، «موبی دیک» هرمان ملویل، «مسخ» کافکا، هزار و یک شب و…

آثار نویسندگان مورد علاقه خود را بخوانید

اگر در تصمیم­گیری در مورد آنچه بخوانید مشکل دارید، این گزینه یکی از ساده‌ترین گزینه‌هاست.

اگر تابه‌حال این کار را نکرده‌اید، چرا خواندن آثار نویسنده موردعلاقه خود را کامل نمی‌کنید؟

این کار باعث می‌شود سبک و صدای نویسنده را به‌خوبی درک کنید.

احتمالاً از کتاب دیگر نویسنده‌ای که از قبل با او آشنا هستید و به سبک او علاقه دارید لذت خواهید برد. حداقل ریسک و خطر انتخابش پایین است.

مثلاً اگر یکی از کتاب‌های نادر ابراهیمی را خواندید و از قلم و سبک او خوشتان آمده، تا چند ماه و حتی یک سال سبد مطالعاتی‌تان از آثار دیگر او پر می‌شود!

از کسی بخواهید که کتاب خوبی را معرفی کند

می‌توانید از خواهر یا برادر بزرگ‌تر، مادر، پدر، بهترین دوستتان یا حتی معلم یا استاد‌تان بخواهید به شما کتاب معرفی کنند. دوستان یا خانواده‌ای که با آنها اشتراکات زیادی دارید، اغلب می‌توانند کتاب­های بسیار خوبی را توصیه کنند. کتاب‌فروشی‌های محلی و کوچک معمولاً توصیه‌های فوق‌العاده‌ای دارند، و وقتی با شما آشنا می‌شوند، پیشنهادهای بهتری هم دارند!

دوستان کتاب­خوان، سرمایه هستند. مخصوصاً افرادی که در ژانرها یا سبد مطالعاتی­تان با آن‌ها وجه اشتراک داشته باشید. این روزها از طریق شبکه‌های مجازی به‌راحتی می‌توان افراد کتاب‌خوانِ هم‌سلیقه را پیدا کرد.

کمک مرتا به شما در انتخاب کتاب

سایت کتابگرد

کتابگرد رسانه‌ای برای مرورنویسی است که حق معنوی آن برای مرتاست.

هدف کتابگرد، معرفی کتاب‌هایی است که ارزش مطالعه دارند.

با خواندن مرورهای کتابگرد، کتابی مطابق با نیاز و سلیقه خود بیابید و با مرورنویسی در کتابگرد، حامی و مروج کتابخوانی باشید.

اجمالی خوانی از سطح سرعت هرم قدرت مطالعه

یادگیری انتخاب کتابی مناسب نیاز خود از کتاب‌فروشی، یکی از مباحث و سرفصل‌های دوره قدرت مطالعه ،کامل‌ترین دوره مهارت‌های مطالعه، است. برای این منظور از روش اجمالی خوانی استفاده می‌کنیم. بهترین کاربرد اجمالی خوانی برای انتخاب کتاب است و در مواقعی که نمی‌دانیم کتاب ارزش خواندن دارد یا خیر. برای اجمالی خوانی باید این مراحل را به ترتیب انجام دهید:

1. اگر کتاب عنوان و پیشگفتار دارد به آنها نگاهی سریع بیندازید. به‌سرعت هر کدام را بخوانید. به عنوان بالای صفحات یا دیگر نشانه‌های کتاب دقت کنید. در این مرحله باید آگاهی خوبی از کتاب به دست آورید.
2. برای درک ساختار کتاب، همان‌طور که قبل از آغاز مسافرت از نقشه راه استفاده می‌کنید، فهرست کتاب را مطالعه کنید. باید با کمال تعجب بگویم که بسیاری از افراد حتی نیم­نگاهی به فهرست نمی‌کنند. در حقیقت بسیاری از نویسندگان وقت زیادی را برای درست‌کردن فهرست مطالب صرف می‌کنند و اغلب زحمت آنها از بین می‌رود.
3. تقریظی که ناشر نوشته است را بخوانید. بعضی معتقدند تقریظ ادعای محضاست؛ اما این  گفته درخصوص آثار تشریحی اغلب صحیح نیست و نویسندگان می‌کوشند مطالب اصلی کتاب‌هایشان را تا حدامکان به طور دقیق خلاصه کنند.
4. باتوجه‌به آشنایی کلی که کسب کردید به بخش‌هایی که به نظر می‌رسد باید محور اساسی بحث باشند، نگاه کنید.
5. کتاب را ورق بزنید و چند پاراگراف آن را بخوانید، به صفحات آخر کتاب نیز نگاهی بیندازید. اکنون کتاب را طبق اصولی منظم پیشخوانی کرده‌اید، پس از صرف چند دقیقه یا حداکثر یک ساعت باید به برداشت خوبی از کتاب رسیده باشید و متوجه شده باشید که آیا کتاب ارزش بیشتر وقت‌گذاشتن دارد یا خیر!

خواننده کارآگاهی است به دنبال نشانه‌هایی برای رسیدن به موضوع اصلی کتاب

امیدواریم در این مقاله از مرتابلاگ توانسته باشیم به شما در انتخاب کتاب کمک و یا آن را بهینه کرده باشیم. راستی شما برای انتخاب کتاب از چه روشی استفاده می‌کنید؟