روش‌های تقویت حافظه

تقویت حافظه یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های هر کسی است که سر شلوغ است و کتابخوان! در این مقاله از بلاگ می‌خواهیم

این جمله‌ها را بخوانید:‌

• این کتاب را خوانده ام، اما جزئیاتش را فراموش کرده‌ام.
• گوشیم را برداشتم که به کسی پیام بزنم،‌ اما یادم نمی‌آید آن فرد که بود و با گوشی چه کاری داشتم.
• کاغذ یادداشت‌هایم را نمی‌دانم کجا گذاشته‌ام.
• امروز قرار بود فلان کار را انجام دهم اما فراموش کرده‌ام.
• وای ببخشید، من حافظه‌ی اسمی ضعیفی دارم، فامیلی شما چه بود؟

انکار نکنید،‌ حتما برایتان در طول روز پیش آمده که یکی از این جملات را گفته باشید!

کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که ذهن بسیار متمرکزی داشته باشد و ذهنش چیزی را از قلم نیندازد. همه ما در این دنیایی که از صبح تا شب میلیون‌ها داده به مغزمان از کانال‌های مختلف وارد می‌شود، به تقویت قدرت حافظه‌ نیازمندیم.

یادگیری مطلبی جدید فرآیندی 3 مرحله‌ای است:

1. رمزگشایی: درک و بیان اطلاعات به حافظه که معمولا درک آن از طریق حواس صورت می‌گیرد
2. ذخیره ‏سازی: روش ثبت و نگهداری اطلاعات در مغز
3. بازیابی: نحوه دسترسی به اطلاعات هنگام نیاز

جالب است بدانید که در زمان ذخیره‌سازی اطلاعات شما محتاج به نیم‌کره چپ فعال و زمان بازیابی به نیم‌کره راست فعال نیاز دارید.

در ادامه این مقاله انواع حافظه و روش‌های تقویت حافظه را به شما معرفی می‌کنیم:

حافظه چیست؟

حافظه یعنی قدرت ذخیره‌سازی و دسترسی دوباره به اطلاعات. حافظه فعالیتی ذهنی است که برای ذخیره کردن و فراخوانی اطلاعات از آن.

مغز انسان مثل یک کامپیوتر است که چند نوع حافظه دارد. یکی برای ثبت اطلاعات به درد نخور و لحظه ای و دیگری برای ذخیره‌ی اطلاعات ارزشمند برای طولانی مدت و البته درگاه ورودی آن هم مثل حسگر کامپیوتر است که اولین فرمان و داده به آن منتقل می‌شوند. داده‌ها هم اولین بار در حافظه حسی ما قرار می‌گیرند.

انواع حافظه

حافظه‌ی حسی

حافظه‌ای فرّار است و آنچه را که از طریق حواس پنجگانه دریافت می‌نماید در کسری از ثانیه ذخیره می‌کند و پس از آن از بین می‌رود.
در این بخش از حافظه، ابتدا محرک‌های حسی توسط ذهن ما حس می‌شوند. اگر به این محرک‌ها دقت شود، اطلاعات وارد شده از حافظه حسی به حافظه کوتاه‌مدت انتقال داده می‌شوند. حافظه حسی را می‌توان به اتاق انتظار حافظه کوتاه مدت تشبیه کرد. پس لازمه انتقال اطلاعات از حافظه حسی به حافظه کوتاه‌مدت ، توجه و دقت ما به آن محرک است.

حافظه کوتاه مدت

قدرت حفظ اطلاعات را حداکثر تا ۲۰ثانیه دارد. فرد اطلاعات وارد شده را بیشتر بصورت شنیداری یا دیداری دریافت می‌کند. چیزی که درباره این حافظه باید بدانیم این است که این حافظه توانایی نگه‌داری اطلاعاتی را که در 5 تا 9 بخش باشند، دارد. برای مثال اگر می‌خواهید یک عدد 10 رقمی را حفظ کنید بهتر است آن را تبدیل به 5 عدد دو رقمی کنید تا بهتر در حافظه کوتاه مدت شما ذخیره سازی شود.

حافظه کوتاه مدت علاوه بر نگهداری اطلاعات،‌ همچنین با اطلاعات کار کرده و آنها را در کوتاه مدت پردازش می‌کند، این کار را فعال بودن حافظه می‌نامیم و بیشتر شبیه به دفتر یادداشت ذهن است.

نمودار بالا نشان دهنده‌ی سفر یک داده از حافظه حسی به حافظه بلند مدت است.

وقتی نام فردی را یاد می‌گیرید یا آدرس مکانی را می‌شنوید که می‌خواهید به آنجا بروید، جزئیات را تا زمانی که کارتان با آنها تمام شود در حافظه‌ی فعال خود نگه می‌دارید. پس از آن، اگر این اطلاعات مفید نباشد، شما کاملا آن‌ها را فراموش می‌کنید و اگر کارآیی داشته باشند، آنها را به حافظه‌ی بلندمدت خود می‌سپارید تا در زمان نیاز آن را به یاد آورید.
یکی از راهکارهای حفظ اطلاعات در حافظه کوتاه مدت، تکرار اطلاعات است. فرض کنید شماره تلفنی را برای مدت کوتاهی می‌خواهید حفظ کنید. در این صورت شماره مورد نظر را داخل ذهن خود مرور و تکرار می‌کنید. مادامی که آن شماره را مرور می‌کنید،  در ذهن شما باقی می‌ماند. حافظه کوتاه مدت نقش فیلتر را هم بازی می‌کند. فیلتری که تصمیم می‌گیرد چه چیزی ارزش به خاطر سپردن را دارد و چه چیزی باید دور انداخته شود.نتیجه فعالیت حافظه کوتاه مدت، انتقال به حافظه بلندمدت و یا از بین رفتن اطلاعات است.

تقویت حافظه کوتاه مدت

• لطفا چندکاری را کنار بگذارید.

خیلی از ما عادت داریم که در یک بازه‌ی زمانی چندکار را همزمان انجام دهیم. این وهم را کنار بگذارید که مغز انسان در یک زمان می‌تواند هم درس بخواند، ‌هم گوشی‌اش را چک کند و هم تلوزیون ببیند.

• از حواس پرتی دوری کنید.

سعی کنید همیشه دفترچه یادداشتی همراهتان باشد تا کارهایتان را بنویسید و چیزی در ذهنتان از قلم نیفتد. یا از یادداشت گوشی و برنامه‌های یادآور استفاده کنید.

• کاملا تمرکز کنید

توانایی شما برای تمرکز بر وضعیت کنونی می‌تواند تا حد زیادی توانایی یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید را بهبود دهد. تمرین برای تمرکز زیاد است اما مهم‌ترین عامل مغز شماست که باید اراده کند و همه‌ی قدرتش را در زمان حال بیاورد.

• بلند بگویید.

اگر نکته، نام یا شماره‌ای هست که می‌خواهید به خاطر بسپارید، آن را چندین بار با صدای بلند تکرار کنید.

• بنویسید.

نوشتن نیاز به تمرکز دارد و همین کار باعث می‌شود که افسار سرکش ذهنتان را بگیرید و شش‌دانگ حواستان به کاری که انجام می‌دهید جمع شود.

حافظه بلند‌مدت

حافظه‌ی بلندمدت همان حافظه‌‌ای است که اسم اعضای خانواده و دوستان در آن قرار دارد و اصلا نیازی نداریم که برای به یادآوردن آن‌ها خود را به زحمت بیندازیم. در واقع بعید است مطالب موجود در حافظه‌ی بلندمدت را فراموش کنیم مانند خاطرات قدیمی و مهم.
حافظه بلندمدت ظرفیتی نامحدود دارد و با آن زندگی می‌کنیم. هویت شما در این حافظه ذخیره می‌شود.

کلید استفاده درست از حافظه بلندمدت تمرین و تکرار است. ارتباط و انتقال میان حافظه‌های کوتاه مدت و بلند مدت توسط حافظه‌ی فعال یا کاری انجام می‌شود.

 تقویت حافظه بلند مدت

1. مرورکردن

یک خلاصه خوب از آنچه خوانده‌اید بنویسید و هرازچندگاهی نگاهی به آن بیندازید. روش خلاصه برداری‌ای که ما به شما پیشنهاد می‌دهیم،‌ نقشه ذهنی است. مرور مانند آبیاری قطره‌ای باعث رشد و مقاوم شدن ریشه‌ی گیاهان می‌شود، ریشه‌ی مطالب را در ذهن ما تنومندتر و قوی تر می‌کند.

2. آزمون دادن

آزمون دادن باعث می‌شود که داده‌های درون ذهن را به چالش بکشید. بعد از یادگیری یک مطلب درباره آن از مغزتان امتحان بگیرید.

       3. آموزش دادن

وقتی مطلبی را به فردی آموزش می‌دهید که کامل بر آن مسلط شده باشید، پس این بهترین چالش است. اگر دنبال این هستید که محتوایی را برای همیشه به مغزتان ببرید، یک شاگرد را مقابتان بنشانید و شروع کنید به یاد دادن مانند معلمی توانمند.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم انواع حافظه و روش‌های تقویت‌ آن را به شما آموزش دهیم. اگر همین ایده‌ها را هنگام مطالعه و روزمره به کار ببندید قطعا نتیجه خواهید دید.